Pitanje: Šta je rububijjet a šta uluhijjet? Šta znaći jedno a šta drugo?
Odgovor:
Allahovo gospodarstvo (rububijjet)
> Riječ rububijjet je izvedena iz imenice Rab–Gospodar.
> Vrste gospodarstva:
– Opće – Allah je Gospodar svega,
– Posebno – Allah kao Gospodar vjernika, tj. koji su Ga priznali kao
Gospodara.
Šerijatska definicija:
Rububijjet je vjerovanje u troje:
– Da je Allah Uzvišeni Stvoritelj (tj. Stvoritelj baš svega)
(إِنَّ رَبَّكُمُ للهُّ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ يُغْشِي اللَّيْلَ
النَّھَارَ يَطْلُبُهُ حَثِيثًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنُّجُومَ مُسَخَّ رَاتٍ بِأَمْرِهِ أَلاَ لَهُ الْخَلْقُ وَالأَمْرُ تَ بارَكَ للهُّ رَبُّ
الْعَالَمِينَ)
“Gospodar vaš je Allah, Koji je nebesa i Zemlju u šest vremenskih razdoblja
stvorio, a onda se nadvisio nad Aršem; On tamom noći prekriva dan, koji ga u
stopu prati, a Sunce i Mjesec i zvijezde se pokoravaju Njegovoj volji. Samo On
stvara i upravlja! Uzvišen neka je Allah, Gospodar svjetova!” (El–E'araf, 54)
Čovjek nikada ništa nije stvorio, nego ono što je Allah stvorio,
čovjek oblikuje.
– Da je Allah Uzvišeni Vladar
(يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّھَارِ وَيُولِجُ النَّھَارَ فِي اللَّيْلِ وَ سَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِي لِأ جَلٍ
مُّسَمًّى ذَلِكُمُ للهَُّ رَبُّكُمْ لَهُ الْمُلْكُ وَالَّذِينَ تَدْعُ ونَ مِن دُونِهِ مَا يَمْلِكُونَ مِن قِطْمِير)ٍ
“On uvodi noć u dan i uvodi dan u noć, On je potčinio Sunce i Mjesec –
svako plovi do roka određenog; to vam je, eto, Allah. Gospodar vaš,
carstvo je Njegovo! A oni kojima se, pored Njega, klanjate ne
posjeduju ništa.” (Fatir, 13)
Allahova vlast podrazumjeva dvoje:
– da Allah Uzvišeni posjeduje sve i
– da Allah Uzvišeni sa svim vlada i upravlja.
– Da je Allah Uzvišeni Onaj Koji upravlja (za čovjeka je bolje reći da
upravlja, nego da vlada).
3. Uluhijjet
Jezička definicija: ilah–bog,
Tevhid uluhijjet = tevhid ibadeta
(شَھِدَ للهُّ أَنَّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ ھُوَ وَالْمَلاَئِكَةُ وَأُوْلُواْ الْعِلْمِ قَآئِمَاً بِالْقِسْطِ لاَ إِلَهَ إِلاَّ ھُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ )
“Allah svjedoči da nema drugog boga osim Njega, – a i meleki i učeni -, i da
On postupa pravedno. – Nema boga osim Njega, Silnog i Mudrog!” (Alu
Imran, 18)
Srž poslanstva je bio tevhid ibadeta.
Ibadet je sve što Allah voli i s čime je zadovoljan od riječi i djela, javnih i
tajnih. (Ibn Tejmije)
Ruknovi ibadeta su: potpuna poniznost i ljubav.
“Bogovi” koje obožavaju mušrici nemaju nijednu osobinu Boga: ne donose
nikakvu korist obožavateljima, niti otklanja štetu, ne mogu produžiti život, ne
mogu usmrtiti …
Ovaj racionalan dokaz sadržan je u Kur’anu:
(وَاتَّخَذُوا مِن دُونِهِ آلِھَةً لَّا يَخْلُقُونَ شَيْئًا وَھُمْ يُخْلَقُونَ وَلَا يَمْلِكُونَ لِأَنفُسِھِمْ ضَرًّا وَلَا نَ فعًا وَلَا
يَمْلِكُونَ مَوْتًا وَلَا حَيَاةً وَلَا نُشُورًا)
“Neki pored Njega božanstva prihvataju koja ništa ne stvaraju, a koja su sama
stvorena, koja nisu u stanju da od sebe neku štetu otklone ni da sebi kakvu
korist pribave i koja nemaju moći da život oduzmu, da život daju i da ožive.”
(El-Furkan, 3)
(أَيُشْرِكُونَ مَا لاَ يَخْلُقُ شَيْئاً وَھُمْ يُخْلَقُونَ وَلاَ يَسْتَطِيعُونَ لَھُمْ نَصْرًا وَلاَ أَنفُسَھُمْ يَنصُرُونَ)
“Zar da Njemu smatraju ravnim one koji ne mogu ništa da stvore, i sami su
stvoreni, i koji im ne mogu pomoći niti mogu da pomognu sebi?” (El–E’araf,
191 i 192)
Islamski učenjaci kažu da sljedeći ajeti sijeku korijene širka:
(قُلِ ادْعُوا الَّذِينَ زَعَمْتُم مِّن دُونِ للهَِّ لَا يَمْلِكُونَ مِثْ قالَ ذَرَّةٍ فِي السَّمَاوَاتِ وَلَا فِي الْأَرْضِ وَ مَا لَھُمْ
فِيھِمَا مِن شِرْكٍ وَمَ ا لَهُ مِنْھُم مِّن ظَھِيرٍ وَلَا تَنفَعُ الشَّفَاعَ ةُ عِندَهُ إِلَّا لِمَنْ أَذِنَ لَهُ حَتَّى إِذَ ا فُزِّعَ عَن
قُلُوبِھِمْ قَالُوا مَاذَا قَالَ رَبُّكُمْ قَالُوا الْحَقَّ وَھُوَ الْعَلِيُّ الْكَبِيرُ)
Reci: “Zovite one koje, pored Allaha, bogovima smatrate. Oni ništa nemaju, ni
koliko trun jedan, ni na nebesima ni na Zemlji; oni u njima nemaju nikakva
udjela i On nema od njih nikakve pomoći. Kod Njega će se moći zauzimati za
nekoga samo onaj kome On dopusti. I kad iz srca njihovih nestane straha, oni
će upitati: “Šta je to rekao Gospodar vaš?” – “Istinu” – odgovoriće, On je
uzvišen i velik.” (Saba’, 22 i 23)
– Mušrici su smatrali da je Allah Stvoritelj, a to podrazumjeva da Ga
treba i obožavati:
(قُلْ مَن يَرْزُقُكُم مِّنَ السَّمَاء وَالأَرْضِ أَمَّن يَمْلِكُ السَّ مْعَ والأَبْصَارَ وَمَن يُخْرِجُ الْحَيَّ مِ نَ
الْمَيِّتِ وَيُخْرِجُ الْمَيَّتَ مِنَ الْحَيِّ وَمَن يُدَبِّرُ الأَمْ رَ فَسَيَقُولُونَ للهُّ فَقُلْ أَفَلاَ تَتَّقُونَ فَذَلِكُمُ للهُّ
رَ بُّكُمُ الْحَقُّ فَمَاذَا بَعْدَ الْحَقِّ إِلاَّ الضَّلاَلُ فَأَ نى تُصْرَفُونَ)
“Upitaj: ‘Ko vas hrani s neba i iz zemlje, čije su djelo sluh i vid, ko stvara živo
iz neživog, a pretvara živo u neživo, i ko upravlja svim?’ – ‘Allah!’ – reći će oni
-, a ti reci: ‘Pa zašto Ga se onda ne bojite? To vam je Allah, Gospodar vaš
istinski! Zar poslije istine ima išta osim zablude? Pa kuda se onda odmećete?'”
(Junus, 31 i 32)
4. Allahova lijepa imena i savršene osobine
Šerijatska definicija:
Potvrđivanje imena i osobina u Kur’anu i Sunnetu na način koji dolikuje
Allahu, bez poistovjećivanja, bez negiranja, bez izmjene i bez ulaska u
kakvoću.
الأَسْمَاء الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِھَا وَذَرُواْ الَّذِينَ يُلْحِ دُونَ فِي أَسْمَآئِهِ سَيُجْزَوْنَ مَا كَانُواْ يَعْ مَ لُونَ) ? (وَ ِِّ
“Allah ima najljepša imena i vi Ga zovite njima, a klonite se onih koji iskreću
Njegova imena – kako budu radili, onako će biti kažnjeni!” (El–E’araf, 180)
“Ko traži od Allahovih osobina on je mušrik.” (Ibn Tejmijje)
Npr. “O Allahova milosti, smiluj mi se.”
U vezi s razilaženjem, većina sekti se pojavila u ovoj vrsti tevhida.
U vezi sa imenima i osobinama ne smiju biti četiri činjenice:
a. Poistovjećivanje (tešbih)
(da čovjek poistovjećuje Allaha sa stvorenjima, npr. da se kaže: “Allah
se spušta na zemaljsko nebo, kao što se ja spuštam niz stepenice.”
Mušebbihe – sekta koja poistovjećuje Allahove osobine sa osobinama
stvorenja, npr. da neko kaže da je Allahova ruka kao čovjekova ruka.
b. Nijekanje (ta’til)
(da čovjek kaže da Allah nema lice, ruku i sl.)
Muattile – sekta koja je negirala Allahove osobine iz straha da ne bi
poistovjećivali Allaha sa stvorenjima
Odgovor muattilama : “Niko nije kao On! On sve čuje i sve vidi.” (Šura, 11)
Mušebbihe obožavaju kipa, a muattile obožavaju nepostojećeg boga. (Ibn
Tejmijje)
c. Bez mijenjanja ili iskrivljavanja značenja (tahrif )
– Tekstualni: وَكَلَّمَ للهُّ مُوسَى تَكْلِيمًا “A Allah je razgovarao s Musaom” tj. sa
dammom na harfu ha u riječi Allah.
Maturidije kažu: “Allah ne govori”, tj. kažu sa fethom na harfu ha u
riječi Allah, pa bi tako značenje ajeta bilo: “Musa je razgovarao s
Allahom.”
– Po značenju
“Allahova ruka je iznad njihovih ruku.” (El–Feth,10) – ovu su protumačili
kao: “Allahova snaga je iznad njihovih.”
d. Kakvoća (postoji, ali ne ulazimo u kakvoću)
Skripta iz Islamskog vjerovanja – Minber.ba
Skriptu pripremio: Nermin Avdić
Recenzija: mr. Elvedin Huseinbašić
http://www.minber.ba/skripta-iz-islamskog-vjerovanja/
